Nederland: Euthanasie bij patiënten met een psychiatrische aandoening

Factsheet KNMG (1)  van februari 2014.
Er is een in Nederland een toename van al dan niet ingewilligde euthanasieverzoeken voor psychiatrische patiënten (2% van de euthanasieverzoeken in 2012).  Patiënten met een psychiatrisch ziektebeeld kunnen in Nederland in aanmerking komen voor euthanasie.Psychiatrie valt binnen de kaders van de wet op euthanasie, bepaald in het Chabot –arrest (1994) omdat  niet de oorsprong van het lijden, maar de ondraaglijkheid ervan van toepassing is en dat een psychiatrische patiënt  over een vrije en autonome wil kan beschikken.
Toch achtten de KNMG, de NVvP (2) en de Regionale toetsingscommissie euthanasieterughoudendheid et grote behoedzaamheidterecht omdat zoals verder vermeld in het Chabot-arrest de beslisvaardigheid van de patiënt door een psychiatrische ziekte beïnvloed kan worden en dat de uitzichtloosheid van het lijden met een psychiatrische ziekte als oorzaak moeilijker toetsbaar is.
In wat bestaat deze extra behoedzaamheid?
Het verzoek om hulp bij zelfdoding moet in het begin opgevat worden als vraag om levenshulp.
De psychiatrische patiënt moet over een periode van minimaal enkelen maanden weloverwogen tegenover zijn behandelende arts en tegenover derden zijn verzoek voor euthanasie als onmiskenbaar hebben geuit. Zo tracht mensuïcide als symptoom verbonden aan de psychiatrische aandoening uit te sluiten: de meeste suïcidale psychiatrische patiënten zouden hun daad  in een impuls uitvoeren.
De NVvP geeft volgende richtlijnen (2009) in het omgaan met het verzoek om hulp bij zelfdoding door patiënten met een psychiatrische stoornis: extra-consultaties waarin twee consulenten worden geraadpleegd: een onafhankelijke psychiater met bijzondere expertise op het gebied van de stoornis van de patiënt en een onafhankelijk consulent, meestal een SCEN-arts (3) in psychiatrie. In geval van verschillen in opvatting kan een derde consulent geraadpleegd worden.

(1) Koninklijke Nederlandsche maatschappij ter bevordering van de geneeskunst.
(2) Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie.
(3) Een scen-arts is een arts opgeleid in het geven van steun en consultatie aan artsen collega's met betrekking tot verzoek om euthanasie.