Man wordt vrouw: Franse Hof van Cassatie weigert haar de status van 'moeder' toe te kennen

Auteur / Bron : Gepubliceerd op : Thema : Rechten en vrijheden / Verwantschap Nieuws Temps de lecture : 2 min.

 Afdrukken

Hoe registreer je de afstamming van een kind dat geboren is uit een koppel dat bestaat uit een vrouw en een man die een vrouw is geworden (transgender)? Is het een kwestie om aan het kind, naast de moeder die het heeft gebaard, een tweede moeder te geven, zelfs als deze laatste de biologische afstammingsband te danken heeft aan de spermatozoïden, d.w.z. aan de ‘mannelijke'  gameten?

Op deze bijzondere vraag antwoordt het Franse Hof van Cassatie betrekkelijk duidelijk in een arrest van 16 september jongstleden.

 

Achtergrond

De zaak is ontstaan uit de stappen die een man heeft ondernomen die een vrouw was geworden en zijn status als moeder wilde laten erkennen door de burgerlijke stand ten aanzien van een kind dat na zijn geslachtsverandering is verwekt. Het verzoek werd achtereenvolgens afgewezen door de griffier en de rechtbank van eerste aanleg, die beide eraan herinnerden dat "het moederschap een biologische realiteit is ‘die wordt bewezen door de zwangerschap en de bevalling". In 2018 liet het Hof van Beroep van Montpellier echter de afstamming registreren onder de nieuwe neutrale categorie van 'biologische ouder', waardoor de vraag naar de keuze tussen de status van vader of moeder wegvalt.

 

Arrest van het Hof van Cassatie

Niet tevreden met het feit dat deze nieuwe categorie van ‘biologische ouder' op haar van toepassing is, en dus niet als ‘moeder' wordt erkend, ging de vrouw die als man is geboren in beroep bij het Hooggerechtshof.

In zijn arrest wijst het Hof erop dat het Franse burgerlijk wetboek bepaalt dat een geslachtsverandering in de burgerlijke stand geen invloed heeft op de vóór die verandering vastgestelde afstammelingen. M.a.w. de status van vader of moeder van kinderen die vóór de geslachtsverandering van de ouder zijn geboren of erkend, blijft ongewijzigd.

Het burgerlijk wetboek voorziet daarentegen niet in een specifieke bepaling voor kinderen die na de geslachtsverandering geboren worden.

Volgens het Hof moet dan worden verwezen naar het algemeen burgerlijk recht, dat zich in dit geval verzet tegen "de vaststelling van twee maternale afstammelingen m.b.t. hetzelfde kind, met uitsluiting van adoptie". Aangezien het burgerlijk recht niet voorziet in de categorie van de biologische ouder, kan deze bovendien niet ex nihilo door de rechter worden gecreëerd.

Hieruit volgt dat "wat het positief recht betreft, een transgender man die vrouw geworden is en die zich na een wijziging in de vermelding van zijn geslacht in de akten van de burgerlijke stand met zijn vrouw voortplant d.m.v. van zijn mannelijke geslachtscellen, niet het recht wordt ontnomen om een biologische ouder-kindrelatie met het kind te laten erkennen, maar dit alleen kan doen door gebruik te maken van de methoden voor het vaststellen van de afstamming die aan de vader zijn voorbehouden".

 

Prioriteit voor het belang van het kind

Het Hof preciseert dat een dergelijk mechanisme het mogelijk maakt het belang van het kind te waarborgen, voor zover het hem ten aanzien van zijn beide ouders een kinderlijke relatie toekent, "die een essentieel element van zijn identiteit vormt en overeenkomt met de realiteit van de omstandigheden van zijn conceptie en geboorte, waardoor zijn recht om zijn persoonlijke oorsprong te kennen wordt gewaarborgd". Bovendien maakt deze oplossing het mogelijk om het kind "dezelfde afstamming te geven als die van zijn broer en zus, geboren voor deze wijziging, waardoor discriminatie binnen de broers en zussen wordt voorkomen".

Het feit dat de belangen van het kind voorrang hebben gekregen, betekent niet dat het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven van een vrouw die als man is geboren, onevenredig wordt geschonden, op voorwaarde dat zij daarbij niet wordt gedwongen afstand te doen van de geslachtsidentiteit die haar is gegeven.

Evenzo maakt deze maatregel geen onderscheid tussen vrouwen "naargelang zij al dan niet een kind hebben gebaard, mits de moeder die is bevallen niet in dezelfde situatie wordt geplaatst als de transseksuele vrouw die het kind met een mannelijk voortplantingssysteem heeft verwekt en niet is bevallen".

In het licht van de redenering van het Hof van Cassatie is het nu aan het Hof van Beroep van Toulouse om een definitieve uitspraak te doen.


Vergelijkbare artikelen

Ouderschap van personen van hetzelfde geslacht: EU-Hof van Justitie dwingt lidstaten om geboorteakten te erkennen... om vrij verkeer te waarborgen.

Ouderschap van personen van hetzelfde geslacht: EU-Hof van Justitie dwingt lidstaten om geboorteakten te erkennen... om vrij verkeer te waarborgen.

- Verwantschap

Is de afstamming van een kind van een paar van hetzelfde geslacht in een EU-land bindend voor andere EU-lidstaten?

Dit is een netelige vraag die het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft beantwoord in een arrest van 14 december 2021.

De feiten

Een vrouw met de Bulgaarse nationaliteit en haar Britse partner wonen sinds 2015 in Spanje en zijn in 2018 getrouwd. Hun dochter is in 2019 in Spanje geboren en op haar geboorteakte, opgesteld door de Spaanse autoriteiten, worden beide vrouwen...

Lees meer

Verenigd Koninkrijk: een jonge vrouw die met een handicap werd geboren krijgt een schadevergoeding

Verenigd Koninkrijk: een jonge vrouw die met een handicap werd geboren krijgt een schadevergoeding

- Verwantschap

In een vonnis van 1 december 2021 heeft een Britse rechter een huisarts aansprakelijk gesteld voor de geboorte van een gehandicapt kind bij één van zijn patiënten. De dokter wordt verweten niet te hebben gehandeld volgens het Britse formularium voor de huisartsenpraktijk dat voor de voorkoming van een open ruggetje (spina bifida) bij het kind foliumzuur­sup­plementen voorschrijft zowel vóór als tijdens de eerste 12 weken van de zwangerschap.

Bij de geboorte van Evie Toombes werd een open rug ...

Lees meer

“Pijn verzachten maar niet doden": de Franse Assemblée Nationale neemt het wetsvoorstel inzake euthanasie niet aan.

“Pijn verzachten maar niet doden": de Franse Assemblée Nationale neemt het wetsvoorstel inzake euthanasie niet aan.

- Euthanasie en geassisteerde zelfmoord

Op 8 april hebben Franse parlementsleden gedebatteerd over een wetsvoorstel om euthanasie uit het strafrecht te halen. Het voorstel, dat is ingediend door een parlementaire oppositiegroep (Libertés et Territoires),  heeft volgens de opstellers tot doel "het recht op een vrij en zelfgekozen levenseinde" te verlenen, door een arts toe te staan een patiënt, die erom vraagt en die aan de voorwaarden van de wet voldoet, te helpen om dood te gaan.

Als in het voorstel sprake is van "actieve hulp bij...

Lees meer