Recent onderzoek: geen eensgezindheid onder de artsen over euthanasie bij psychisch lijden

MediQuality, een digitaal medisch forum voor de Benelux, deed recent een onderzoek naar de euthanasiepraktijk bij patiënten die psychisch lijden of dementeren. Een afgetekende meerderheid van 78% spreekt zich - ongetwijfeld met in het achthoofd de Tine Nys zaak - uit voor een evaluatie en/of aanpassing van de euthanasiewet in geval van ondraaglijk psychisch lijden.

De peiling op het forum stemt tot nadenken, maar blijft een vrijblijvend onderzoek zonder wetenschappelijke pretenties dat bij 737 artsen peilde naar de ethische onderbouwing van het medische beslissingsproces.

Alhoewel in België gelegaliseerd, vinden 4 op 10 van de ondervraagde artsen euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden niet geoorloofd. Ze wijzen erop dat dit lijden niet onomkeerbaar is en alternatieve oplossingen voorhanden zijn. Bovendien ontbreken de objectieve criteria die het ondraaglijk karakter ervan aantonen. En onder de voorstanders van euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden pleit de helft voor een aanpassing van de wet. De huidige wetsbepalingen terzake vinden zij ‘onvoldoende duidelijk, niet nauwkeurig en niet aangepast'.

Bij de vraag naar een mogelijke uitbreiding van euthanasie tot dementerende patiënten is zelfs 45 % van de ondervraagde artsen tegen. Het valt op dat ze in hun antwoorden geen overwegingen omtrent de bewuste toestemming van de dementerende patiënt voor komen.

Het onderzoek behandelt vervolgens de euthanasieverzoeken bij een zogenaamd ‘voltooid leven' (of ‘wegens levensmoeheid'). Een uitgesproken meerderheid van 63% verzet zich tegen een wetsuitbreiding op basis van een louter subjectief en ongenuanceerd geformuleerd euthanasieverzoek. Deze artsen vinden de onomkeerbaarheid van de daad moeilijk verzoenbaar met het gevoel van het zogenaamde ‘voltooide leven'. En 37% van de ondervraagden zegt deze verzoeken ‘geval per geval' te willen bekijken en vindt een wetswijziging daarom niet aangewezen.

Een andere in België veel besproken kwestie betreft de omkadering van de palliatieve sedatie door een protocol of bij wet. Een meerderheid van de ondervraagde artsen vindt die onnodig en zegt sedatie toe te passen als een normale medische behandeling. Een belangrijke minderheid van 43% acht een passende omkadering noodzakelijk als maatregel tegen verdoken euthanasie en ter voorkoming van eventuele vervolgingen.

Wereldwijd laten de wetgevers zich inspireren door de Belgische en Nederlandse wettelijke omkadering van euthanasie. Het belang van het MediQuality onderzoek is dus groot in zoverre het de malaise blootlegt onder de artsen die in de eerstelijnszorg staan bij de toepassing van euthanasie, vooral bij patiënten die psychisch lijden. Een uitbreiding van de euthanasiemogelijkheid tot dementerenden of tot gevallen van levensmoeheid is om die reden op zijn minst onvoorzichtig te noemen.