“Onrust om euthanasie” in België : reportage

Auteur / Bron : Gepubliceerd op : Thema : Einde van het leven / Euthanasie en geassisteerde zelfmoord Nieuws Temps de lecture : 2 min.

 Afdrukken

De VRT-enquête "Onrust om Euthanasie", die op 1 oktober werd uitgezonden, zegt veel over het groeiend onbehagen over euthanasie in België. Misverstanden bij patiënten, ongemak bij de artsen over de aanspraken van hun patiënten, overtredingen van de wet, het leed van nabestaanden. De podcast van ongeveer dertig minuten dompelt de kijker onder in de wereld van de euthanasie, een wereld die tegelijk bureaucratisch is met een commissie die belast is met de controle op euthanasie, en tegelijk ook zwaar emotioneel geladen gezien het leed van de patiënten die getuigen.

Nancyis 48 jaar en lijdt aan verschillende pathologieën: astma, verzwakte immuniteit, hersentumoren...". Dat allemaal samen, is teveel", vertelt ze de verslaggever. Vier jaar geleden vroeg ze om euthanasie, maar voldeed niet aan de criteria voor ongeneeslijke ziekten. Ze wil niet geopereerd worden.

De podcast laat ook Ruth horen, 28 jaar. Zij lijdt aan zware psychiatrische aandoeningen sinds ze op vijfjarige leeftijd seksueel werd misbruikt. Ze vraagt al drie jaar om euthanasie, nadat ze eerst probeerde zelfmoord te plegen. Van een psychiater kreeg ze reeds toestemming tot euthanasie. Ze heeft nog het advies nodig van een tweede en vervolgens een derde arts. Op de vraag wat de reactie van haar vader zou zijn als ze geëuthanaseerd zou worden, antwoordt Ruth: "Ik denk dat het hem veel pijn zou doen... dat hij het niet zou overleven."

Arne, wiens vader werd geëuthanaseerd omwille van een depressie, zegt hoe hij en zijn familie het gemis van psychologische begeleiding, voor en tijdens de euthanasie, hebben aangevoeld.

Deze getuigenissen worden samengevoegd met een enquete over het werk van de Commissie die belast is met de controle op euthanasie. Die controle is a posteriori, dus nadat de euthanasie door de arts is uitgevoerd. Volgens Dr. Luc Proot, lid van de Commissie, zou een voorafgaande controle te veel tijd in beslag nemen en het aantal gevallen van euthanasie doen afnemen ... Hij maakt zich echter wel zorgen over de dramatische toename van het aantal gevallen (2655 in 2019, tien keer meer dan in 2003). Op elk van haar maandelijkse vergaderingen, dus op één avond, moet de Commissie meer dan 200 euthanasiegevallen behandelen. "Als we naar drie- of vierduizend gevallen per jaar gaan, geraken we niet klaar", zegt hij.

Voor dr. Proot is het duidelijk dat niet alle artsen de gevallen van euthanasie melden die zij uitvoeren. Sigrid Sterckx, hoogleraar ethiek aan de Universiteit van Gent, raamt het aantal niet aangegeven gevallen van euthanasie in Vlaanderen op minstens één derde. Zij vestigt de aandacht op het gebrek aan transparantie in de werkwijze van de Commissie.

In de loop van de uitzending vernemen we dat de artsen die in de Commissie zetelen soms worden gevraagd te stemmen over hun eigen euthanasiedossier. In die gevallen worden zij geacht niet deel te nemen aan de bespreking, maar zij mogen zich niet terugtrekken wanneer hun dossier onderzocht wordt. Deze analyses zijn anoniem, maar de leden van de Commissie herkennen vaak de schrijfwijze van hun collega's. Om een dossier naar de Procureur des Konings te sturen zijn twee derden van de stemmen nodig. Voor dr. Proot is dit quorum "te streng". "Mijn fundamentele onvrede daarover was dat zelfs als er twijfel was, dit toch altijd geodgekeurd was", voegt Dr Bob Rubens, ex-Commissielid, eraan toe.

Het voortdurend heen en weer schakelen tussen de verhalen van patiënten en de onduidelijke werkwijze van de Commissie, is voor de kijker verwarrend. "Er bestaat geen recht op euthanasie," zegt Dr. Proot. Vaak krijgt hij patiënten die euthanasie eisen alsof het een recht is.

Is de botsing tussen subjectief lijden en de zogenaamd ‘objectieve' wettelijke voorwaarden niet onvermijdelijk, vanaf het moment dat euthanasie in bepaalde gevallen toegestaan wordt? Is het gebrek aan efficiëntie bij het controleren van de euthanasiepraktijk niet een teken van onmacht tegenover het subjectief ervaren leed?

De ouders van Ruth, die moesten omgaan met de psychiatrische ziekte van hun dochter, stelden een derde weg voor: "We zijn ervan overtuigd dat om de oorzaken te verlichten of te genezen, er een voorzichtige, geïntegreerde en langdurige zorg nodig is”.