"De barmhartige Samaritaan": een brief van het Vaticaan waarin de katholieke doctrine over het levenseinde uitvoerig wordt beschreven

De nieuwe brief van de Vaticaanse Congregatie voor de Geloofsleer, getiteld "De barmhartige Samaritaan", is nu, volgens het Italiaanse dagblad Avvenire, "de meest volledige en gedetailleerde referentie van de Kerk naar het levenseinde". De brief is gepubliceerd op dinsdag 22 september en is gericht aan de gelovigen, de priesters, de verzorgenden en de gezinnen. Zij herhaalt de veroordeling van alle vormen van euthanasie en geassisteerde zelfdoding, alsook van de therapeutische hardnekkigheid. De katholieke kerk wil dus haar stem laten horen in het huidige debat over het levenseinde, een debat dat in steeds meer en meer landen ter wereld plaatsvindt.

" Zoals we een andere mens niet tot onze slaaf mogen maken, zelfs als hij of zij dat vraagt, mogen we er niet voor kiezen om iemand van het leven beroven, zelfs als hij dat eist", staat er in de brief. Het Hoogste Leergezag van de Kerk herinnert eraan dat "de onschendbare waarde van het leven, een fundamentele waarheid is van de natuurlijke morele wet en een essentieel fundament van de rechtsorde. Het voegt eraan toe dat eerder dan de autonomie te erkennen van de persoon die om euthanasie vraagt, de euthanasie de waarde van zijn leven en vrijheid negeert, "sterk geconditioneerd door ziekte en pijn".

Vervolgens gaat het document in op het dubbelzinnige gebruik van de begrippen "waardige dood" en "kwaliteit van leven" vanuit een utilitair perspectief: de "waardigheid" van het leven zou afhangen van psychologische of fysieke kenmerken. Het wijst ook op het misverstand rond het woord "medeleven", dat "niet betekent het uitlokken van de dood maar zorgen voor een goede opvang van de patiënt en hem steunen " door hem te omringen met genegenheid en het verlichten van zijn lijden.

Weigering van therapeutische hardnekkigheid

In de brief wordt uitgelegd dat "het beschermen van de waardigheid van het levenseinde betekent dat zowel het anticiperen op de dood als het uitstellen ervan door wat men noemt 'therapeutische hardnekkigheid' wordt uitgesloten".Therapeutische persistentie is een risico van de moderne geneeskunde, die vandaag de dag in staat is om "de dood kunstmatig te vertragen, vaak zonder dat de patiënt er echt baat bij heeft". Hoewel het legitiem is om af te zien van behandelingen die slechts een precaire en pijnlijke verlenging van het leven opleveren, kan "de opschorting van nutteloze behandelingen niet betekenen dat de therapeutische zorg wordt stopgezet".

Het belang van palliatieve zorg en de familie

Palliatieve zorg, zo vervolgt de brief, is "een onmisbaar hulpmiddel" om de patiënt te begeleiden en de uitvoering ervan beperkt sterk de vraag naar euthanasie. Om ervoor te zorgen dat de patiënt zichzelf niet als een last voor zijn geliefden ziet, is het belangrijk dat hij "de nabijheid en waardering" van hen voelt. In het document worden de Staten ook verzocht "de primaire en fundamentele sociale functie van de familie en zijn onvervangbare rol, ook op dit gebied, te erkennen door haar de nodige middelen en structuren te verschaffen om haar te steunen".

Prenatale en neonatale zorg

De kwestie van de prenatale zorg voor baby's in de baarmoeder en de neonatale zorg voor ernstig zieke baby's is niet over het hoofd gezien. In dit verband is het duidelijk dat in het geval van "prenatale pathologieën (...) die zeker zullen leiden tot de dood binnen een korte periode, en bij gebrek aan therapieën die de gezondheidstoestand van deze kinderen kunnen verbeteren, ze op geen enkele manier in de steek mogen worden gelaten in termen van zorg, maar moeten worden begeleid als elke andere patiënt tot de natuurlijke dood optreedt", zonder de voeding of hydratatie op te schorten.

Het document behandelt ook de kwestie van de zorg voor personen in een vegetatieve toestand of een minimale toestand van bewustzijn, de kunstmatige voeding en hydratatie, de vrijheid van geweten van zorgverleners en de plicht van katholieke zorginstellingen om niet mee te werken aan euthanasie of geassisteerde zelfdoding.

Als er één kerngedachte van deze brief is, dan is het deze: zelfs wanneer "genezing onmogelijk of weinig waarschijnlijk is, is medische, verpleegkundige, psychologische en spirituele zorgbegeleiding een onontkoombare plicht, want het tegenovergestelde zou een onmenselijk in de steek laten van de patiënt zijn".