Canada: de VN raadt een verbod aan op euthanasie van personen wier overlijden niet “redelijkerwijs te verwachten” is

De bezorgdheid van het comité over de discriminatie van personen met een handicap is niet nieuw. Al in 2020 hekelde de speciale rapporteur van de VN voor de rechten van personen met een handicap, Catalina Devandas-Aguilar, de liberale eugenetica waarvan deze personen in onze samenlevingen het slachtoffer zijn. Deze discriminatie is gebaseerd op een “capaciteitsgerichte” visie op handicap, waarvan het CRPD betreurt dat deze vandaag de dag nog steeds in Canada bestaat. Deze visie leidt ertoe dat de waarde van een persoon wordt beoordeeld op basis van zijn of haar mentale of fysieke capaciteiten.
Het CRPD roept Canada dan ook op om strategieën te ontwikkelen om “het recht op gelijkheid en non-discriminatie voor personen met een handicap, met inbegrip van (...) personen met een verstandelijke en/of psychosociale beperking en personen met het syndroom van Down, ten uitvoer te leggen”. Deze oproep sluit aan bij de recente bezorgdheid van het CRPD over de negatieve perceptie van personen met een handicap in België. Deze perceptie draagt volgens het Comité bij tot het “hoge aantal selectieve zwangerschapsafbrekingen” (zie: INFO IEB: VN wijst België op “hoog percentage” abortussen in verband met prenatale test op trisomie).

De tweede grote bezorgdheid van het CRPD ten aanzien van Canada betreft het recht op leven, dat wordt beschermd door artikel 10 van het Verdrag. Het Comité verwijst meer expliciet naar de wijzigingen die in 2021 in het Canadese wetboek van strafrecht zijn aangebracht door middel van het wetsontwerp C-7, dat de criteria voor het verkrijgen van “medische hulp bij sterven” (euthanasie) heeft uitgebreid tot personen van wie de dood niet redelijkerwijs te verwachten is (deel 2 van de wet). Samen met verschillende comités die zich inzetten voor de rechten van personen met een handicap, herinnert het CRPD eraan dat “een handicap geen reden is om medische hulp bij sterven goed te keuren”. Uit gegevens van het hoofd van de lijkschouwersdienst van Ontario en de federale overheid blijkt echter dat vrouwen met een handicap en mensen met een handicap die gemarginaliseerd zijn, “onevenredig vaak” gebruik maken van euthanasie.

Gezien de toename van het aantal gevallen van euthanasie bij personen met een handicap in Canada, beveelt het Comité met name aan:

• “het tweede deel van de wet op medische hulp bij sterven (AMM) in te trekken, met inbegrip van de invoering van AMM in 2027 voor personen wier enige onderliggende medische aandoening een psychische stoornis is”;
  

• “geen steun te verlenen aan voorstellen om AMM uit te breiden tot ‘volwassen minderjarigen’ en tot vooraf ingediende verzoeken”.
  
  

Het Comité roept Canada ook op om “op federaal, provinciaal en territoriaal niveau alomvattende maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat de tekortkomingen in het systeem in verband met de sociale determinanten van gezondheid en welzijn worden aangepakt”. Ten slotte wordt Canada verzocht “een federaal onafhankelijk controlemechanisme in te stellen om klachten over MAiD (medisch begeleide dood) te monitoren, te reguleren en te behandelen”.

Deze bezorgdheden zouden België moeten alarmeren, nu er op dit ogenblik in de Kamer een wetsvoorstel van de Open VLD wordt besproken om de toegang tot euthanasie uit te breiden tot personen die niet meer in staat zijn hun wil te uiten, op basis van een voorafgaande verklaring.